Konflikt wewnętrzny - internal conflict

konflikt osobowości; rozbieżność co do motywów, skłonności, dążeń, ocen różnych zjawisk, procesów i sytuacji, przed jakimi staje jednostka.
Psychologowie N. E. Miller i J. Dollard analizują zachowanie konfliktowe przyjmując następujące założenia; po pierwsze, zakładają oni, że tendencja do zbliżania się do celu staje się tym silniejsza, im bliżej celu znajduje się dana jednostka; zależność tę określa się jako gradient dążenia (gradient of approach). Po drugie, zakładają, że tendencja do unikania bodźca negatywnego staje się tym silniejsza, im bliżej tego bodźca znajduje się dana jednostka; prawidłowość ta nosi nazwę gradientu unikania (gradient of avoidance).
Po trzecie, przyjmują, że gradient unikania jest bardziej stromy niż gradient dążenia. Wynika stąd, że w miarę zmniejszania się odległości od celu siła tendencji do unikania rośnie szybciej niż siła tendencji do zbliżenia. Po czwarte, zakładają, że wzrost siły popędu związanego z dążeniem czy unikaniem podniesie ogólny poziom gradientu (wektora określającego wartość i kierunek najszybszego wzrostu wielkości). Tak więc nadal będzie występować wzrost sił dążenia lub unikania w miarę zbliżania się do celu, lecz obecnie tendencje te będą silniejsze na każdym odcinku drogi. Po piąte, przyjmują założenie, że gdy rywalizują ze sobą dwie reakcje, to wystąpi silniejsza z nich.
Analizując te założenia można sformułować przewidywania dotyczące sposobu reagowania jednostki stojącej wobec różnych typów konfliktu. Z analiz tych wynika, że im bliżej celu znajduje się punkt przecięcia obu gradientów (dążenia i unikania), tym silniejsze są obie rywalizujące tendencje, a więc i silniejszy konflikt wewnętrzny. Jeśli siłę tendencji do zbliżenia można podnieść tak, żeby przy samym celu była większa niż siła tendencji do unikania, to dana jednostka podąży bezpośrednio do celu i konflikt będzie przezwyciężony.
[J. Penc]