Strategiczne jednostki biznesu (SJB) - Strategic Business Units

Sformułowanie SJB zostało dokonane przez agencję Mc Kinsey dla General Electric w 1971 roku. Koncepcja SJB polega na wyodrębnieniu, identyfikacji i ocenie szans rozwojowych poszczególnych dziedzin i rodzajów działalności przedsiębiorstwa. Następnym etapem jest zapewnienie im rozwoju przez odrębne kierownictwo, planowanie, kształtowanie produkcji i działalność marketingową. Analiza sytuacji i perspektyw przedsiębiorstwa, które występuje na rozległym i zróżnicowanym rynku, wytwarzając i sprzedając odmienne, pod względem cech i wartości użytkowych produkty i usługi, wymaga wyodrębnienia względnie jednorodnych rodzajów działalności, które mogą być podstawą określenia strategicznych jednostek biznesu. Wyodrębnianie SBJ ma miejsce wówczas gdy:
 produkty zaspokajają określony rodzaj lub grupę potrzeb jednego segmentu rynku,
 mają wspólne cechy technologiczne i źródła zaopatrzenia,
 posiadają możliwych do zidentyfikowania konkurentów i mają wobec nich te same atuty konkurencyjne,
 stwarzają możliwość objęcia jednolitym planowaniem strategicznym, marketingowym i finansowym,
 pozwalają na wyodrębnienie organizacyjne lub funkcjonalne.
Strategiczne jednostki biznesu stanowią celowo ukształtowane i organizacyjnie wyodrębnione dziedziny interesów przedsiębiorstwa, względnie jednorodne z punktu widzenia skutecznego zarządzania i kryteriów marketingowych. Mają one trzy charakterystyczne cechy:
1. jest to pojedynczy biznes lub zbiór powiązanych biznesów, które mogą być planowane oddzielnie w stosunku do reszty rodzajów i zakresów działania przedsiębiorstwa,
2. ma swoich własnych konkurentów, którym stara się dorównać lub prześcignąć,
3. ma oddzielne kierownictwo odpowiedzialne za planowanie strategiczne i wyniki finansowe, które kontroluje większość czynników wpływających na osiągany zysk.
Dla każdej strategicznej jednostki biznesu winna być określona jej specyficzna misja w ramach całościowej misji przedsiębiorstwa. Podstawą współczesnego podejścia do zarządzania strategicznego jest koncepcja przedsiębiorstwa jako zbioru SJB realizujących różne cele rynkowe. Proces zarządzania marketingowego może obejmować całe przedsiębiorstwo lub wyodrębnione strategiczne jednostki biznesu. Firma General Electric w swej kilkuletniej działalności wyróżniła 49 strategicznych jednostek biznesu. Firma konsultingowa Boston Consulting Group opracowała metodę zarządzania strategicznymi jednostkami biznesu w postaci matrycy wzrostu i udziałów. Na osi pionowej matrycy zaznaczona jest stopa wzrostu rynku, a na poziomej – względny udział w rynku.
[T. Sztucki]