Budżet centralny, budżet państwa - central budget
plan finansowy zawierający dochody i wydatki rządowe związane z realizacją przyjętego programu polityki gospodarczej i społecznej. Budżet państwa jest sporządzony na okres jednego roku i zatwierdzany przez władzę ustawodawczą. Budżet ten spełnia trzy najważniejsze funkcje:
fiskalną, która polega na gromadzeniu dochodów (pochodzących głównie z podatków), umożliwiających utrzymanie aparatu państwowego i realizację przyjętych zadań;
redystrybucyjną, umożliwiającą dokonywanie pożądanych zmian w podziale dochodu narodowego (zmniejszenie dysproporcji dochodowych, tworzenie warunków bezpieczeństwa socjalnego, świadczenia społeczne itp.);
stymulacyjną, polegającą na oddziaływaniu dochodów i wydatków budżetu państwa na życie gospodarcze i społeczne (zmiany strukturalne, kształtowanie poziomu i kierunków konsumpcji, łagodzenie skutków bezrobocia, aktywizowanie wolnych zasobów pracy, regulowanie przyrostu naturalnego itp.).
Realizacja tych funkcji jest możliwa dzięki rozsądnemu kształtowaniu przez państwo systemu podatkowego (określeniu podmiotów podlegających opodatkowaniu, systemu ulg i zwolnień podatkowych) oraz kształtowaniu wydatków zgodnie z rzeczywistymi potrzebami społeczeństwa.
Budżet państwa stanowi zestawiony w liczbach program rządowy. Z budżetu można się dowiedzieć jakie są określone ,,punkty ciężkości” polityki rządu. Ustawa budżetowa zobowiązuje rząd do realizacji przyjętego budżetu.
Budżet państwa podlega kontroli. W imieniu Sejmu wykonuje ją Najwyższa Izba Kontroli. Analizuje ona celowość wydatków i ich zgodność z zatwierdzonym planem budżetowym, realizację zadań rzeczywistych dotyczących zatwierdzonego budżetu
|