Praca - labour, work
aktywność fizyczna lub intelektualna, której wymaga społeczeństwo lub którą narzuca sobie jednostka, aby tworzyć wartości użytkowe zaspokajające jej własne potrzeby, bądź potrzeby innych ludzi. Słowo praca ma wiele znaczeń. W języku potocznym bywa ono używane w dwojakim znaczeniu:
czynnościowym (funkcji) – jako określona forma działania czy wykonywana funkcja;
podmiotowym (rzeczowym) – jako wynik działania czy wytwór pracy.
Problemami pracy pojmowanej tak w jednym jak i w drugim sensie zajmuje się wiele nauk, jako że praca jest podstawową kategorią ludzkiego działania. Jest ona więc rozpatrywana przez nauki przyrodnicze, społeczne, techniczne i humanistyczne.
Ekonomia traktuje pracę jako celową działalność, w trakcie której człowiek wydatkując swoją energię i posługując się narzędziami przekształca przedmioty pracy w produkty posiadające określone wartości użytkowe. Socjologia traktuje pracę jako formę przejawiania się społecznej aktywności człowieka. Zgodnie z poglądem J. Szczepańskiego „praca jest zawsze aktem wzajemnego oddziaływania jednostek i grup, jest podstawą wielu prostych i złożonych, pośrednich i bezpośrednich stosunków międzyludzkich. Daje ona początek różnym formom organizacji społecznej i stanowi ich treść”.
Psychologia definiuje pracę jako wysiłek psychiczny związany z działalnością produkcyjną człowieka, a więc jako formę systematycznej aktywności umysłowej, ukierunkowanej na osiągnięcie pożądanego celu.
Prakseologia ujmuje pojęcie pracy podobnie jako ekonomia, definiując ją jako wszelki splot czynów mających charakter pokonywania trudności dla zadośćuczynienia czyimś istotnym potrzebom (T. Kotarbiński).
Praca jest głównym źródłem bogactwa narodu, warunkującym jego egzystencję, albowiem ,,pracą, nie złotem silne są narody” (Maciej K. Sarbiewski). Jednocześnie jest ona podstawową potrzebą a zarazem powinnością każdego człowieka, podstawą jego bytu i autokracji. Praca określa samego człowieka, jego pozycję i prestiż w społeczeństwie. Wykonywana z zainteresowaniem i chętnie, zawierająca wartości intelektualne i funkcje autonomiczne możne wzbogacać osobowość człowieka, zaś wykonywana pod przymusem, uboga w treści i uciążliwa może być źródłem udręki i głębokiego niezadowolenia.
[J. Penc]
|