Motywacja - motivation
zespół czynników natury psychicznej lub fizjologicznej uruchamiający i organizujący zachowanie się człowieka, skierowane na osiągniecie określonego celu; mechanizm psychologiczny, regulujący dowolne zachowanie poprzedzone wyborem. Najczęściej motywację określa się takimi terminami, jak: wewnętrzny nacisk, chęć, popęd, pragnienie, impuls. Jest ona procesem wzbudzającym działanie, utrzymującym je w toku, integrującym jego przebieg. Uruchamiana jest potrzebą, brakiem czegoś niezbędnego dla organizmu, jego rozwoju, utrzymania określonej roli społecznej jednostki itp.
Motywację określają dwa czynniki: kierunek i natężenie. Kierunek oznacza cel, do którego zmierza czynność, natężenie zaś kształtuje takie czynniki, jak: siła, wielkość oraz intensywność procesu motywacyjnego. Siłę można mierzyć stopniem, w jakim kontroluje ona zachowanie się lub zdolnością do przeciwstawienia się pokusom, zmęczeniu, groźbie itp. Wielkość natężenia procesu motywacyjnego można mierzyć rozmiarem wyniku potrzebnym do tego, aby wartość osiągnięta była wyższa niż oczekiwana. Intensywność zaś można określić ilością energii poświęconej dla osiągnięcia danego wyniku i związanym z tym podnieceniem lub poziomem mobilizacji organizmu.
Wybór, którego dokonuje człowiek, kierując się motywacją, dotyczy zarówno celu, który chce on osiągnąć jak i sposobu realizacji tego celu. W każdych warunkach jest to problem złożony (z wyjątkiem sytuacji, gdy człowiek nie ma wyboru). Poszczególne komponenty motywacji wchodzą w liczne wieloaspektowe i wielokierunkowe wzajemne powiązania, które tworzą system motywacji, tj. układ motywów, którego złożone cechy a nie cechy pojedynczego motywu, decydują o dokonywanym przez człowieka wyborze.
[J. Penc]
Zobacz również:
potrzeba
,
hierarchia potrzeb
,
system wartości
,
aspiracje
,
wartości realizowane
,
sytuacja pracy
|